Qué estamos olvidando en educación inclusiva? unha investigación participativa en Galicia

Descrición

Este proxecto pretende investigar a exclusión escolar e as respostas inclusivas en España desde varios equipos coordinados. No noso país, aínda que temos un marco lexislativo común, as diferenzas interterritoriales e locais en canto á aplicación de políticas e prácticas educativas inclusivas son terreos inexplorados. Sábese moi pouco sobre como os profesionais, os axentes institucionais e cidadáns en xeral reinterpretan, deseñan, practican e debaten as políticas e prácticas de inclusión educativa nos seus propios ámbitos. Este proxecto abonda na necesidade de interconectar as comunidades educativas para afrontar procesos tan complexos como a desigualdade e a exclusión educativa.

O proxecto propón un estudo de carácter eminentemente participativo que combina unha finalidade descritiva, interpretativa e transformadora sobre as políticas e prácticas de exclusión/inclusión educativa en 4 rexións españolas. A busca de propostas innovadoras para abordar a inclusión social e educativa de acordo cos novos retos sociais require un enfoque multiaxente, multisite e multimétodo que só é posible coa colaboración sinérxica de diversos equipos de investigación.

Obxectivos

1. Explorar, describir e interpretar a exclusión e as desigualdades na educación para informar e promover políticas e prácticas acordes cos novos retos da equidade. Identificar, recoller, rexistrar e reinterpretar as diferentes políticas e formas de desigualdade e exclusión educativa presentes nas rexións participantes a partir de datos obtidos de fontes secundarias e desde unha perspectiva multiaxente.
2. Mapeo e comparación: Elaborar un Mapa de prioridades de actuación contra a exclusión educativa, tendo en conta tanto as políticas educativas como as prácticas coherentes cos retos sociais actuais. Este mapa elaborado será a partir da mencionada visión multiaxente para servir de folla de ruta para iniciar cambios e melloras en consonancia coas derivadas das prioridades detectadas. Este obxectivo tamén supón comparar e contrastar os mapas fronte á exclusión obtida nos distintos territorios do estudo para identificar e analizar os cambios únicos e globais de actuación de todos os informes autonómicos.
3. Identificar o que falta na educación inclusiva. Analizar camiños comúns cara á exclusión e detectar políticas e prácticas inclusivas viables. A partir da análise dos resultados intra-e inter-sitio, obterase unha comprensión máis complexa e baseada na evidencia dos procesos de exclusión. Así mesmo, identificaranse políticas e prácticas que respondan adecuadamente aos novos retos.
4. Buscando a transformación local: Ciencia con e para a sociedade. Potenciar a investigación de carácter participativo nos niveis educativos de Educación Infantil, Primaria, Secundaria e postescolar (mozos alleos ao sistema educativo). Estas investigacións estarán dirixidas a afrontar os retos prioritarios detectados no Mapa de prioridades contra a exclusión educativa.
5. Mobilización do coñecemento: Amplificar o impacto da investigación a través da participación dos axentes na investigación e no deseño conxunto dun amplo abano de actividades dirixidas a diferentes actores, entre as que destaca a creación dunha Comisión de Transferencia, a elaboración de informes, o deseño de programas educativos. materiais, a publicación dunha gran variedade de documentos en formato académico e o desenvolvemento de actividades de impacto social e científico.
6. Formación: Consolidar e internacionalizar os equipos participantes para que a súa investigación sobre inclusión educativa sexa un referente no noso país, apoiar alianzas internas entre os colectivos, e externas con equipos recoñecidos a nivel nacional e internacional. Contribuír á formación de mozos e mozas investigadores en materia de exclusión educativa, desigualdade e inclusión.

Actividades

As dúas primeiras fases (de carácter descritivo-interpretativo) realizan unha análise multiaxente e multiargumentativa das políticas de exclusión e inclusión de cada rexión. Este estudo inicial conclúe coa identificación das prioridades de actuación fronte á exclusión en cada subproxecto. As fases 3 e 4 (de carácter interpretativo-transformador), avanzan cara o desenvolvemento de proxectos participativos de mellora en resposta ás necesidades detectadas nas fases anteriores. Os subproxectos de cada sede compleméntanse entre si centrando o seu estudo en dúas etapas educativas e en cuestións identificadas como prioritarias en cada comarca. A análise comparativa e cruzada dos proxectos permitiranos, tendo en conta as diferenzas e os puntos comúns, explorar a forma en que as configuracións das políticas e as prácticas participativas dos centros inflúen na exclusión escolar ou favorecen a inclusión.