O acoso sexual a través dos comentarios sobre o corpo (gabanzas) nas relacións interpersoais: accións e estratexias para o cambio

 

 

Descrición

As experiencias de obxectivización/cousificación derivadas dos comentarios que as mulleres reciben sobre a súa aparencia ou corpo sexuado en forma de gabanzas representan as experiencias máis frecuentes, aínda insuficientemente estudadas, que se poden producir en diferentes contextos e por diferentes emisores. Os que se producen no espazo laboral/educativo executado por un xefe/docente e/o colega/compañeiro (sexual harassment); os que as mulleres reciben nas rúas ou espazos públicos, soportando de descoñecidos comentarios ou “gabanzas” non solicitadas sobre a súa aparencia/vestiario (street harassment); e, finalmente a objetivización dentro do espazo das relacións románticas (Intimate Partner Objectification) (Lameiras, Fiske, González & López, 2018), recibida de potenciais parellas ou parellas, aínda moi pouco estudadas. Para cubrir este gap deseñouse este proxecto, que por primeira vez en España, aborda a radiografía da situación do acosos sexual das mulleres a nivel nacional e para iso deseñouse unha investigación multimétodo, a través da integración do enfoque cuantitativo e cualitativo.

Este proxecto adecúase á estratexia de Ciencia e Tecnoloxía e de Innovación, e no seu caso ao Horizonte 2020 dentro do reto 1: Saúde, Cambio demográfico e Benestar. Por tanto, dentro das políticas de I+D+i do Estado Español e dentro dos obxectivos prioritarios incluídos no Pacto de Estado contra a violencia de xénero (2018) e amparado pola Lei de Igualdade (2007) e a Lei Contra a Violencia de Xénero (2004), o Convenio do Consello de Europa contra a violencia de Xero (Istambul, 2011) e os obxectivos de Desenvolvemento Sostible 2030 de Nacións Unidas.

 

Obxectivos

Obxectivo xeral
O obxectivo xeral deste proxecto identificar, por primeira vez no contexto español, a presenza e impacto nas mulleres dos comentarios sobre o seu corpo en forma de gabanzas (tanto relativos á aparencia como ao corpo sexuado) en poboación adolescente e adulta.

Obxectivos específicos propostos

1. Identificar o emisor, a frecuencia e o tipo de comentarios sobre o corpo sexuado e forma de gabanzas recibidas, en adolescentes e na poboación adulta.
2. Avaliar o grao de objetivización percibido cando o emisor dos comentarios sobre o corpo é un xefe/docente/colega, un estraño ou unha parella afectivo/sexual, en adolescentes e na poboación adulta.
3. Analizar o goce vinculado ás experiencias de sexualización cando o emisor dos comentarios sobre o corpo é un xefe/docente/colega, un estraño ou unha parella afectivo/sexual, en adolescentes e en poboación adulta.
4. Determinar o nivel de sexismo (hostil e benevolente) cara ás mulleres da poboación xeral e adolescente, en función ao xénero e a idade, e determinar a súa vinculación co nivel de objetivización/goce para todos os emisores.
5. Identificar os trazos de feminidade e masculinidade en adolescentes e en poboación adulta, en función ao xénero e a idade, e determinar a súa vinculación co nivel de objetivización/goce para todos os emisores.
6. Analizar a autoestima en adolescentes e en poboación adulta, así como o nivel de atractivo sexual percibido e determinar a súa vinculación co nivel de objetivización/goce para todos os emisores.
7. Identificar o nivel de descontento normativo en relación á imaxe corporal da poboación xeral e de adolescentes e determinar a súa vinculación co nivel de objetivización/goce para todos os emisores.
8. Determinar as formas nas que as adolescentes e mulleres levan a cabo condutas de auto-objetivización e avaliar a súa relación coas variables de sexismo, trazos de feminidade/masculinidade/autoestima (xeral e sexual) e satisfacción sexual.
9. Identificar a valoración do nivel de competencia e a calidez das mulleres que gozan recibindo gabanzas, así como daquelas que non gozan.
10. Identificar as crenzas e percepcións dos mozos e homes entrevistados sobre o impacto que ten sobre as mulleres recibir comentarios sobre os seus corpos, @teniendo en cuenta quen é o emisor da mensaxe (xefes/docentes/compañeiros, descoñecidos, e/o parellas).
11. Analizar a percepción deles do malestar vinculado aos comentarios sobre o corpo que reciben elas en forma de gabanzas e a súa predisposición ao cambio.
12. Analizar as relacións entre as crenzas e percepcións deles sobre o impacto e malestar que ten nelas recibir comentarios sobre o seu corpo, e vinculalo co nivel de sexismo, nivel de masculinidade/feminidade/autoestima (xeral e sexual) e satisfacción sexual.

 

Actividades

Ademais das publicacións científicas derivas directamente do proxecto está previsto desenvolver un plan de transferencia @teniendo en cuenta a relevancia que poden ter os resultados para o desenvolvemento de programas de intervención contra a cousificación/objetivización do corpo das mulleres, tal como recóllese na medida 33 do Pacto de Estado contra a Violencia de Xénero (2018) que inclúe a promoción de campañas contra a cousificación do corpo das mulleres e contra a hipersexualización das nenas. Ademais os resultados deste estudo poderán incluírse de forma específica para o desenvolvemento de actividades formativas dirixidas especificamente para nenos e adolescentes que permitan desanclar a construción da identidade masculina da masculinidade hegemónic,a tal como inclúese tamén dentro do Pacto de Estado na medida 5 na que se especifica a necesidade de promover nos centros educativos actividades formativas de prevención da violencia contra as mulleres traballando especificamente con nenos e adolescentes.

Neste contexto, propoñemos ademais deseñar e elaborar un proxecto educativo de promoción da saúde e prevención do acoso sexual que estaría formado por materiais didácticos en soporte papel e audiovisuais dirixidos a estudantes, así como un manual para educadores/as e outro manual para as familias.