Para lograr unha formación que capacite para a consecución dos fins e o desempeño das funcións mencionadas é necesario que os futuros docentes desenvolvan unha serie de competencias que lles permitan conseguir os obxectivos reflectidos no Real Decreto 157/2022, do 1 de marzo polo que se establecen os ensinos mínimos e especifícanse os obxectivos da Educación Primaria.
Dado que o título de Grao en Educación Primaria habilita para o exercicio dunha actividade profesional regulada en España (Mestre en Educación Primaria), establecéronse as competencias xerais e específicas do Título seguindo a orde ECI/3857/2007 do 27 de decembro.
Tamén se asumiron as competencias transversais (xenéricas), segundo o modelo do Proxecto Tuning, recollidas no Libro Branco do Título de Grao en Maxisterio. O deseño de título que se propón tivo en conta na selección de materias, actividades formativas e metodoloxías de ensino, a necesidade de que todo o alumnado adquira transversalmente estas competencias durante o seu período de formación.
Apoiándonos nos aspectos mencionados nos parágrafos anteriores formuláronse as competencias xerais (transversais xenéricas e xenerais do título), así como, as competencias específicas para cada un dos módulos formativos.
A continuación pasamos a enumerar as competencias básicas que os estudantes deben adquirir durante os seus estudos (establecidas polo Real Decreto 861/2010), as competencias xerais do título, as competencias específicas para cada módulo así como as transversais.
Competencias básicas
Competencia Básica 1 (CB1):
Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
Competencia Básica 2 (CB2):
Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
Competencia Básica 3 (CB3):
Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética
Competencia Básica 4 (CB4):
Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
Competencia Básica 5 (CB5):
Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
Competencias xerais
Competencia Xeral 1 (CX1):
Coñecer os obxectivos, contidos curriculares e criterios de avaliación da Educación Infantil.
Competencia Xeral 2 (CX2):
Promover e facilitar as aprendizaxes na primeira infancia, dende unha perspectiva globalizadora e integradora das diferentes dimensións cognitiva, emocional, psicomotora e volitiva.
Competencia Xeral 3 (CX3):
Deseñar e regular espazos de aprendizaxe en contextos de diversidade que atendan ás singulares necesidades educativas dos estudantes, á igualdade de xénero, á equidade e ao respeto aos dereitos humanos.
Competencia Xeral 4 (CX4):
Fomentar a convivencia na aula e fóra dela e abordar a resolución pacífica de conflitos. Saber observar sistematicamente contextos de aprendizaxe e convivencia e saber reflexionar sobre eles.
Competencia Xeral 5 (CX5):
Reflexionar en grupo sobre a aceptación de normas e o respecto aos demais. Promover a autonomía e a singularidade de cada estudante como factores de educación das emocións, os sentimentos e os valores na primeira infancia.
Competencia Xeral 6 (CX6):
Coñecer a evolución da linguaxe na primeira infancia, saber identificar posibles disfuncións e velar pola súa correcta evolución. Abordar con eficacia situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multiculturais e multilingües. Expresarse oralmente e por escrito e dominar o uso de diferentes técnicas de expresión.
Competencia Xeral 7 (CX7):
Coñecer as implicacións educativas das tecnoloxías da información e a comunicación e, en particular, da televisión na primeira infancia.
Competencia Xeral 8 (CX8):
Coñecer fundamentos de dietética e hixiene infantís. Coñecer fundamentos de atención temperá e as bases e desenvolvementos que permiten comprender os procesos psicolóxicos, de aprendizaxe e de construción da personalidade na primeira infancia.
Competencia Xeral 9 (CX9):
Coñecer a organización das escolas de educación infantil e a diversidade de accións que comprende o seu funcionamento. Asumir que o exercicio da función docente ha de ir perfeccionándose e adaptándose aos cambios científicos, pedagóxicos e sociais ao longo da vida.
Competencia Xeral 10 (CX10):
Actuar como orientador de nais e pais en relación coa educación familiar no período 0-6 e dominar habilidades sociais no trato e relación coa familia de cada estudante e co conxunto das familias.
Competencia Xeral 11 (CX11):
Reflexionar sobre as prácticas de aula para innovar e mellorar o labor docente Adquirir hábitos e destrezas para a aprendizaxe autónoma e cooperativa e promovelo nos estudantes.
Competencia Xeral 12 (CX12):
Comprender a función, as posibilidades e os límites da educación na sociedade actual e as competencias fundamentais que afectan os colexios de educación infantil e aos seus profesionais. Coñecer modelos de mellora da calidade con aplicación aos centros educativos.
Competencias específicas
Competencia Específica 1 (CE1):
Comprender os procesos de aprendizaxe relativos ao período 6-12 no contexto familiar, social e escolar.
Competencia Específica 2 (CE2):
Coñecer as características destes estudantes, así como as características dos seus contextos motivacionales e sociais.
Competencia Específica 3 (CE3):
Dominar os coñecementos necesarios para comprender o desenvolvemento da personalidade destes estudantes e identificar disfuncións.
Competencia Específica 4 (CE4):
Identificar dificultades de aprendizaxe, informalas e colaborar no seu tratamento.
Competencia Específica 5 (CE5):
Coñecer as propostas e desenvolvementos actuais baseados na aprendizaxe de competencias.
Competencia Específica 6 (CE6):
Identificar e planificar a resolución de situacións educativas que afectan a estudantes con diferentes capacidades e distintos ritmos de aprendizaxe.
Competencia Específica 7 (CE7):
Analizar e comprender os procesos educativos na aula e fóra dela relativos ao período 6-12.
Competencia Específica 8 (CE8):
Coñecer os fundamentos da Educación Primaria.
Competencia Específica 9 (CE9):
Analizar a práctica docente e as condicións institucionais que a enmarcan.
Competencia Específica 10 (CE10):
Coñecer a evolución histórica do sistema educativo no noso país e os condicionantes políticos e lexislativos da actividade educativa.
Competencia Específica 11 (CE11):
Coñecer os procesos de interacción e comunicación na aula.
Competencia Específica 12 (CE12):
Abordar e resolver problemas de disciplina.
Competencia Específica 13 (CE13):
Promover o traballo cooperativo e o traballo e esforzo individuais.
Competencia Específica 14 (CE14):
Promover accións de educación en valores orientadas á preparación dunha cidadanía activa e democrática.
Competencia Específica 15 (CE15):
Coñecer e abordar situacións escolares en contextos multiculturais.
Competencia Específica 16 (CE16):
Deseñar, planificar e avaliar a actividade docente e a aprendizaxe na aula.
Competencia Específica 17 (CE17):
Coñecer e aplicar experiencias innovadoras en Educación Primaria.
Competencia Específica 18 (CE18):
Participar na definición do proxecto educativo e na actividade xeral do centro atendendo a criterios de xestión de calidade.
Competencia Específica 19 (CE19):
Coñecer e aplicar metodoloxías e técnicas básicas de investigación educativa e ser capaz de deseñar proxectos de innovación identificando indicadores de avaliación.
Competencia Específica 20 (CE20):
Mostrar habilidades sociais para entender ás familias e facerse entender por elas.
Competencia Específica 21 (CE21):
Coñecer e saber exercer as funcións de titor e orientador en relación coa educación familiar no período 6-12.
Competencia Específica 22 (CE22):
Relacionar a educación co medio, e cooperar coas familias e a comunidade.
Competencia Específica 23 (CE23):
Analizar e incorporar de forma crítica as cuestións máis relevantes da sociedade actual que afectan á educación familiar e escolar: impacto social e educativo das linguaxes audiovisuais e das pantallas; cambios nas relacións de xénero e interxeracionais; multiculturalidade e interculturalidade; discriminación e inclusión social e desenvolvemento sustentable.
Competencia Específica 24 (CE24):
Coñecer a evolución histórica da familia, os diferentes tipos de familias, de estilos de vida e educación no contexto familiar.
Competencia Específica 25 (CE25):
Comprender os principios básicos e as leis fundamentais das ciencias experimentais (Física, Química, Bioloxía e Xeoloxía).
Competencia Específica 26 (CE26):
Coñecer o currículo escolar destas ciencias.
Competencia Específica 27 (CE27):
Expor e resolver problemas asociados coas ciencias á vida cotiá.
Competencia Específica 28 (CE28):
Valorar as ciencias como un feito cultural.
Competencia Específica 29 (CE29):
Recoñecer a mutua influencia entre ciencia, sociedade e desenvolvemento tecnolóxico, así como as condutas cidadás pertinentes, para procurar un futuro sustentable.
Competencia Específica 30 (CE30):
Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover a adquisición de competencias básicas nos estudantes.
Competencia Específica 31 (CE31):
Comprender os principios básicos das ciencias sociais.
Competencia Específica 32 (CE32):
Coñecer o currículo escolar das ciencias sociais.
Competencia Específica 33 (CE33):
Integrar o estudo histórico e xeográfico desde unha orientación instructiva e cultural.
Competencia Específica 34 (CE34):
Fomentar a educación democrática da cidadanía e a práctica do pensamento social crítico.
Competencia Específica 35 (CE35):
Valorar a relevancia das institucións públicas e privadas para a convivencia pacífica entre os pobos.
Competencia Específica 36 (CE36):
Coñecer o feito relixioso ao longo da historia e a súa relación coa cultura.
Competencia Específica 37 (CE37):
Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
Competencia Específica 38 (CE38):
Adquirir competencias matemáticas básicas (numéricas, cálculo, xeométricas, representacións espaciais, estimación e medida, organización e interpretación da información, etc).
Competencia Específica 39 (CE39):
Coñecer o currículo escolar de matemáticas.
Competencia Específica 40 (CE40):
Analizar, razoar e comunicar propostas matemáticas. Expor e resolver problemas vinculados coa vida cotiá.
Competencia Específica 41 (CE41):
Valorar a relación entre matemáticas e ciencias como un dos alicerces do pensamento científico.
Competencia Específica 42 (CE42):
Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
Competencia Específica 43 (CE43):
Comprender os principios básicos das ciencias da linguaxe e a comunicación.
Competencia Específica 44 (CE44):
Adquirir formación literaria e coñecer a literatura infantil.
Competencia Específica 45 (CE45):
Coñecer o currículo escolar das linguas e a literatura.
Competencia Específica 46 (CE46):
Falar, ler e escribir correcta e adecuadamente nas linguas oficiais da Comunidade Autónoma correspondente.
Competencia Específica 47 (CE47):
Coñecer o proceso de aprendizaxe da linguaxe escrita e o seu ensino.
Competencia Específica 48 (CE48):
Fomentar a lectura e animar a escribir.
Competencia Específica 49 (CE49):
Coñecer as dificultades para a aprendizaxe das linguas oficiais de estudantes doutras linguas.
Competencia Específica 50 (CE50):
Afrontar situacións de aprendizaxe de linguas en contextos multilingües.
Competencia Específica 51 (CE51):
Expresarse, oralmente e por escrito nunha lingua estranxeira.
Competencia Específica 52 (CE52):
Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
Competencia Específica 53 (CE53):
Comprender os principios que contribúen á formación cultural, persoal e social desde as artes.
Competencia Específica 54 (CE54):
Coñecer o currículo escolar da educación artística, nos seus aspectos plástico, audiovisual e musical.
Competencia Específica 55 (CE55):
Adquirir recursos para fomentar a participación ao longo da vida en actividades musicais e plásticas dentro e fóra da escola.
Competencia Específica 56 (CE56):
Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
Competencia Específica 57 (CE57):
Comprender os principios que contribúen á formación cultural, persoal e social desde a educación física.
Competencia Específica 58 (CE58):
Coñecer o currículo escolar da educación física.
Competencia Específica 59 (CE59):
Adquirir recursos para fomentar a participación ao longo da vida en actividades deportivas dentro e fóra da escola.
Competencia Específica 60 (CE60):
Desenvolver e avaliar contidos do currículo mediante recursos didácticos apropiados e promover as competencias correspondentes nos estudantes.
Competencia Específica 61 (CE61):
Adquirir un coñecemento práctico da aula e da xestión da mesma.
Competencia Específica 62 (CE62):
Coñecer e aplicar os procesos de interacción e comunicación na aula e dominar as destrezas e habilidades sociais necesarias para fomentar un clima de aula que facilite a aprendizaxe e a convivencia.
Competencia Específica 63 (CE63):
Controlar e facer o seguimento do proceso educativo e en particular o de ensino-aprendizaxe mediante o dominio das técnicas e estratexias necesarias.
Competencia Específica 64 (CE64):
Relacionar teoría e práctica coa realidade da aula e do centro.
Competencia Específica 65 (CE65):
Participar na actividade docente e aprender a saber facer, actuando e reflexionando desde a práctica.
Competencia Específica 66 (CE66):
Participar nas propostas de mellora nos distintos ámbitos de actuación que se poidan establecer nun centro.
Competencia Específica 67 (CE67):
Regular os procesos de interacción e comunicación en grupos de estudantes 6-12 anos.
Competencia Específica 68 (CE68):
Coñecer formas de colaboración cos distintos sectores da comunidade educativa e da contorna social.
Competencia Específica 69 (CE69):
Estas competencias, xunto coas propias do resto de materias, quedarán reflectidas no Traballo fin de Grao que compendia a formación adquirida ao longo de todos os ensinos descritos.
Competencias transversais
Competencia Transversal 1 (CT1):
Capacidade de análise e síntese.
Competencia Transversal 2 (CT2):
Capacidade de organización e planificación.
Competencia Transversal 3 (CT3):
Comunicación oral e escrita na lingua materna.
Competencia Transversal 4 (CT4):
Coñecemento de lingua estranxeira.
Competencia Transversal 5 (CT5):
Coñecementos de informática relativos ao ámbito de estudo.
Competencia Transversal 6 (CT6):
Capacidade de xestión da información.
Competencia Transversal 7 (CT7):
Resolución de problemas.
Competencia Transversal 8 (CT8):
Toma de decisións.
Competencia Transversal 9 (CT9):
Traballo en equipo.
Competencia Transversal 10 (CT10):
Traballo nun equipo de carácter interdisciplinar.
Competencia Transversal 11 (CT11):
Traballo nun contexto internacional.
Competencia Transversal 12 (CT12):
Habilidades nas relacións interpersoais.
Competencia Transversal 13 (CT13):
Recoñecemento da diversidade y multiculturalidade.
Competencia Transversal 14 (CT14):
Razoamento crítico.
Competencia Transversal 15 (CT15):
Compromiso ético.
Competencia Transversal 16 (CT16):
Aprendizaxe autónomo.
Competencia Transversal 17 (CT17):
Adaptación a novas situacións.
Competencia Transversal 18 (CT18):
Creatividade.
Competencia Transversal 19 (CT19):
Liderazgo.
Competencia Transversal 20 (CT20):
Coñecemento de outras culturas e costumes.
Competencia Transversal 21 (CT21):
Iniciativa e espírito emprendedor.
Competencia Transversal 22 (CT22):
Motivación pola calidade.
Competencia Transversal 23 (CT23):
Sensibilidade por temas ambientais